Cnc Torna Nedir? Nasıl Çalışır? Kısımları Nelerdir?

Günümüzde en çok kullanılan cnc işleme tezgahlarından birisi Cnc Torna tezgahlarıdır. Cnc torna tezgahı, genel olarak döner yada silindirik iş parçalarının istenilen ölçülere getirilmesi için kullanılan işleme tezgahlarıdır. Biraz daha teknik tabirle anlatmak istersek, iş parçasının bağlanıp ve yüksek bir hızda döndürüldüğü, ucunda elmas bulunan kesici bir takım ile döndürülen iş parçasından talaş kaldırılarak yapılan işlemeye tornalama denir ve bu işlemin cnc yani bilgisayar kontrollü bir makinede gerçekleştirilmesine ise cnc torna tezgahı denmektedir. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile cnc torna tezgahlarında sadece tornalama işleminden hariç diğer birçok işlemin yapılmasına imkan veren işleme makinelerine ise cnc tornalama merkezi ( cnc turning center) denmektedir.

Tornalama merkezleri ile bilindik cnc torna tezgahlarını karşılaştırmak istersek, en belirgin fark olarak eksen sayısının fazla olması gelecektir ve yine kullanılan kesici takımların tornalama merkezlerinde olanına ise tahrikli takım denmektedir yada bir diğer isimle canlı takım. Tornalama merkezinin bu yapıda olması sayesinde, iş parçası ister dönsün ister sabit dursun her iki durumda da iş parçasının işlenmesi mümkün olabilmektedir. Tornalama merkezlerinin taretlerinde bulunan her bir tahrikli takım için ayrı bir motor bulunması sayesinde kesici takımlar istenilen yön ve devir için özel olarak konumlandırılabilmektedir.

Cnc Torna Tezgahı Kısımları

Markadan markaya değişiklikler göstersede genel olarak bir cnc torna tezgahı aşağıdaki kısımlardan oluşmaktadır;

• Gövde
• Tezgah Mili
• Taret
• Kontrol Ünitesi
• Karşılık Puntası

Cnc Torna Tezgah Gövdesi

Cnc torna tezgahının gövde parçası genel olarak dökme demirden ve tek parça olarak üretilmektedir. Çeşitli amaçlar için cnc torna gövdeleri yatay (yere paralel) yada eğik olarak imal edilmektedir. Yatay gövdeye sahip cnc torna tezgahları genel olarak ağır iş tezgahlarında ve küçük eğitim tezgahlarında tercih edilmektedir. Eğik bankolar yani eğik gövdeler ise hem tezgaha daha rijit bir yapı kazandırması hem de eksenel hareketlerde hızlı ve hassas pozisyonlama yapmaya fayda göstermektedir. Bir diğer avantaj olarakta iş parçasının takılıp – sökülmesi esnasında çıkan talaşların bölgeden daha kolay bir şekilde uzaklaştırmasına da fayda vermektedir.

Cnc Torna Tezgahı Gövdesi – Kaynak: Hwacheon

Cnc torna tezgahlarında gövde malzemesi olarak dökme demirin tercih edilmesi hem ucuz olması hem de gövdelerin şekillendirme esnasında dökme demir malzemenin daha kolay işlenebilir olması nedeniyle geleneksel işleme tezgahlarından beri bu malzeme tercih edilmektedir. Dökme demir malzemenin iç yapısında ki grafitler sayesinde kendi kendisini yağlayabilmekte ve de vibrasyonu sönümleyebilme özelliği, cnc torna tezgahlarında ve diğer işleme tezgahlarında dökme demirin tercih edilme nedenlerinden bir başkasıdır. İşleme makinelerinin gövdelerinde çelik konstrüksiyonlar daha sağlam ve daha hafif olmasına rağmen birleştirme sorunları nedeniyle çok fazla tercih edilmemektedir. Kızak ve kayıtlarda daha fazla hassasiyet elde etmek için sertleştirme ve raspalama işlemi uygulanmaktadır ek olarak düşük sürtünme elde etmek amacıyla da Polytetra Flouro Ethylene ile kaplama yapılmaktadır.

Tezgah Mili (İş Mili)

Cnc takım tezgahlarında iş mili oldukça önemli bir kısımdır ve burada yapılacak olan en küçük sapmalar, tezgahta ölçüsel değişikliklere ve hassasiyetin bozulmasına neden olacaktır. Bu durumun sonucu olarakta imal edilecek olan parçalarda yüzey kalitesi ve kesici takım ömründe istenmeyen sorunlar olacaktır.

Taret

Cnc torna tezgahlarında kesici takımların yer aldığı döner ekipmana taret adı verilmektedir. Taret boyutları yer aldığı tezgah yapısına göre değişmekle birlikte sahip olduğu istasyon sayısı çift sayı olarak 8-10-12 istasyon olabilmektedir. Taretin dönme hareketini sağlayan güç hidrolik yada servo motor kontrollü olabilmektedir. Taret yüzeyine bağlanan takımlar eğer tornalama için ise alın yüzeyine eğer delik takımları ise taretin dış yüzeyine bağlanmaktadır. Taretler konusunda dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise cnc torna tezgahında tahrikli takımlar kullanıldığı için taretlerinde tahrikli takımlara uygun olan türlerinin seçilmesi dikkat etmemiz gereken noktalardan birisidir.

Kontrol Ünitesi

Geleneksel torna tezgahının cnc torna tezgahı olmasını sağlayan kısım kontrol ünitesidir. Kontrol ünitesinde parça işlemesini sağlayacak olan programın manuel olarak yazılabilmesi veya hazırlanmış programın yüklenip, işletilmesi mümkün olmaktadır. Bir kontrol ünitesi tasarım olarak genellikle iki bölüme ayrılır, ilk bölümde genellikle cnc torna tezgahının hareketini sağlayan düğme yada switch gibi butonlar bulunur, diğer kısımda ise klavye benzeri alfabetik ve nümerik yani sayısal rakamların olduğu tuşlar bulunmaktadır. Bu bölümde manuel olarak program yazmaya olanak tanımaktadır. Ek bir bilgi olarak, tezgah işleyişi ile ilgili düğmelere hard keys, program yazmak için kullanılan düğmelere ise soft keys terimi verilir.

Cnc Torna Kontrol Ünitesi

Karşılık Puntası

Geleneksel torna tezgahlarında gezer punta olarak isimlendirilen karşılık puntası, uzun iş parçalarının işlenmesi sırasında parçanın alın tarafından desteklenerek salgısız ve titreşim olmadan işlenmesini sağlayan tezgah parçasıdır. Tezgah kayıtları üzerinde pozisyonlanarak punta ucu buton, pedal yada cnc komutları ile iş parçasına bağlanması sağlanır. İş parçasına yapılacak olan baskı, iş parçasının kalınlığı, boyutu gibi parametrelere göre belirlenir.

Cnc Torna Tezgahı Nasıl Çalışır?

Cnc torna tezgahlarında çalışma prensibi olarak eksenel hareketler bilyalı vidalar yardımıyla gerçekleşmektedir. Eksenel hareketlerin doğası gereği, ani hız ve yön değiştirmeleri, çok hızlı olmaları, ani durmaları gibi özelliklerin sağlanabilmesi için hassas konumlandırmalar büyük önem arzetmektedir. Gelenesel torna tezgahlarında tercih edilen vidalı sistemlerde sürtünme nedeniyle yüksek güç gereksinimi hem de sürtünme nedeniyle vida ile somun arasında arasında oluşan boşluklar nedeniyle tezgahın hassas pozisyonlanması olumsuz etkilenmektedir. Bu yüzden de klasik vidalı hareket mekanizmaları cnc torna tezgahlarında yada cnc işleme tezgahlarında tercih edilmemektedir. Vidalı mekanizmalar yerine devir daimli bilyalı vidalar hassas pozisyonlama için cnc torna tezgahlarında tercih edilmektedir.

Bilyalı vida sistemlerinde bilyalar somun vazifesi görerek vida etrafında dönme hareketi yapar. Vida için tercih edilen diş formu ise tam yuvarlak değil gotik yay şeklindedir ve bu tasarımın tercih edilme nedeni ise bilyanın tüm yüzeyi yerine sadece sadece karşılıklı iki noktanın temas etmesi nedeniyle daha az sürtünme, daha az aşınma ve daha hassas pozisyonlama gerçekleşmiş olmaktadır.

Cnc torna tezgahları için iş parçası bağlama ürünleri için Hainbuch markamızın ürünlerine göz atabilirsiniz.